قدس آنلاین؛ از اسفند ماه سال گذشته که مراکز فرهنگی و هنری و دیگر مراکز پر خطر به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور تعطیل شد تنها امسال به مدت حدود یک ماه دو مرتبه فعالیت های فرهنگی هنری کشور از سر گرفته شد و دو مرتبه مراکزی مثل سالن های فرهنگی و هنری تئاتر، سینما ، موسیقی، مراکز آموزشگاهی هنری و کلاس های ازاد و سایر بخش های پر خطر براساس پروتکل ها تعطیل شد.

در همان زمان کوتاه بازگشایی مجدد سالن ها هم ما شاهد رونق تئاتر و سینما نبودیم اما هنرمندان تلاششان را کردند که چراغ تئاتر و سینما کم فروغ نباشد و به ویژه گروه های نمایشی جوان با انرژی مضاعفی کارها را شروع کردند اما متأسفانه باز هم شاهد تعطیلی به دلیل شیوع مجدد کرونا و وخیم شدن اوضاع تهران و برخی دیگر شهرها بودیم به طوریکه دو مرتبه سالن ها تعطیل شد و همه در یک شوک تعطیلی فرو رفتند.

بماند که همان بازگشایی مجدد هم دردی از کسی دوا نکرد چرا که مردم از حضور در سالن های تئاتر و سینما می ترسیدند و برای امنیت جانی حتی با وجود رعایت همه پروتکل ها باز هم بذر امید را در دل ها نکاشت اما با این وجود یک روزنه ای برای امیدواری های آتی شد به طوریکه خود هنرمندان کم کم به وجد آمده و شروع به کارهایی کردند که بهرحال تق و لق چرخ تئاتر را می گرداند از اجرای نمایش های خیابانی در مراسم های مختلف با رعایت پروتکل ها تا اجراهای صحنه ای و همینطور فراخوان برپایی جشنواره های مختلف از جمله فجر که البته آن هم هنوز برپایی اش در هاله ای از ابهام است.

خیلی ها در این مدت دست به فعالیت های آنلاین تئاتر و سینما زدند، فیلم تئاتر تولید کردند و اجراهای آنلاین گذاشتند و خوشبختانه هم قدری موفق بود اما هنوز چنین چیزی برای مواقع بحران بین هنرمندان جا نیافتاده و مقاومتی در ارتباط با آن وجود دارد. سامان خلیلیان یکی از مدیران تئاتر خیابانی کشور است که داور جشنواره های مختلف در سراسر کشور بوده و به عبارتی سرد و گرم تئاتر را چشیده است. وی مدیر دفتر تئاتر خیابانی اداره کل هنرهای نمایشی کشور است و این روزها به شدت ابراز نگرانی از چرخه معیوب و از کار افتاده ای دارد که همه را انگشت به دهان گذاشته و این ابهام را ایجاد کرده که در این مدت چه باید کرد تا بلکه بخشی از این جامعه مأیوس و ناامید به کار بیافتد و درآمدی هم برایشان ایجاد شود.

در ارتباط با وضعیت تئاتر خیابانی کشور و فعالیت های دفتر تئاتر خیابانی با سامان خلیلیان به گفت وگو نشستیم که در ادامه می خوانید:

*به عنوان سوال نخست بفرمایید که این روزها با وجود تعطیلی تئاتر مشغول چه فعالیت هایی هستید؟

فعالیت های خودم که در کاخ گلستان فعلا به دلیل تعطیلات کرونایی متوقف شده اما در اداره هنرهای نمایشی پیگیر فعالیت های تئاتر خیابانی هستیم ، هر چند که تئاتر هم فعلا تعطیل است.

اما در حال حاضر درگیر دو جشنواره هستیم تا کارهایشان را ردیف کنیم. یکی مرحله بازخوانی طرح و ایده های تئاتر سردار آسمانی است که سال گذشته پس از شهادت سردار اولین مسابقه آن برگزار شد و امسال هم فراخوان دومین دوره آن را دادیم، همزمان اگر عمری خدا بدهد درگیر جشنواره نور موضعی تئاتر استان ایلام هم هستیم این جشنواره هم با همکاری شرکت توزیع برق استان ایلام به صورت مجازی طراحی شده است و موضوعش کلا در رابطه با شرایط بهینه استفاده از برق است

در حال حاضر این جشنواره هم آثارش ارسال نهایی شده و ما هم تیم انتخاب آثار هستیم من و آقای سیروس همتی، مرتضی هواسی و مالک آبسالان این فعالیت را برعهده داریم.

*مسابقه تئاتر سردار آسمانی قرار است به صورت مجازی یا حضوری برگزار شود؟

البته دومین جشنواره ملی تئاتر «سردار آسمانی» به ‌مناسبت پاسداشت نام و یاد سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در سه بخش نمایش‌های صحنه‌ای، خیابانی و محیطی و نمایش‌نامه‌نویسی، به‌همت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت فتح و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان، دی‌ماه سال جاری در کرمان برگزار می شود. همه شرایط برای برپایی حضوری یا  مجازی آن در بسته مشخصی فراهم است  و همه چیز به کرونا بستگی دارد  و مسئولان در آن شرایط تصمیم نهایی را می گیرند.

من در این زمینه در جایگاهی نیستم که بخواهم صحبت کنم اما به طور کلی نگاه ما نه فقط به تئاتر سردار بلکه تمامی رویدادها فراخوان هایش داده شده ، باید ما هم جلوتر برویم و ببینیم شرایط برای برپایی هر رویدادی چطور خواهد بود.

*فکر میکنید بهترین تمهید الان در این شرایط برای تئاتر چیست؟

ببینید در حال حاضر شرایط کرونایی آنقدر در تهران و ۴۳ شهر دیگر بحرانی است که ما در دسته سوم دسته بندی کرونایی که قرار داریم تعطیل شده ایم، این روند ممکن است با وخامت اوضاع به دسته های دوم و اول نیز برسد و همه را درگیر تعطیلی کند. متأسفانه این روند هم رو به رشد است و دیگر کار از رعایت کردن گذشته است. حال رعایت هم که بکنیم امکان درگیری ما با کرونا وجود دارد.

تلاش داریم در عرصه تئاتر حداقل در هر شکل به فضای مجازی پناه ببریم و بهرحال کار و تئاتر را نمی توان متوقف کرد هر چند که تعطیلی باشد باز هم باید راهی پیدا کرد. 

شاید خیلی از مسئولان این روزها آنقدر دغدغه های کلان تر داشته باشند که نوبت به هنرمندان تئاتر نرسد اما واقعیت این است که خودمان حداقل در این جامعه هنری باید جلو برویم امیدوارم فراخوان هایی که برای کارهای تئاتر داده شده، به هر شکل امکان برگزاری پیدا کنند حال به هر نوع و شرایطی که باشد فرقی نمی کند بلکه طوری باشد که یک منبع درآمدی برای هنرمندان و ادامه فعالیت تئاتر شود.

*وضعیت هنرمندان تئاتر خیابانی به چه صورت است بهرحال شما از نزدیک با آنها ارتباط دارید؟

 شرایط امروز از یک طرف بحث تولید محتوا و از سوی دیگر امرار معاش هنرمندان مطرح است واقعا حوزه تئاتری خیابانی و بچه های تئاتر خیابانی این روزها دچار بحران هستند ، همه درگیری دارند واقعا بچه ها ارتزاقشان به این اجراها وابسته بود  هم اجراهای خیابانی و هم جشنواره هاف من نمیدانم چطور می شود کاری کرد که این وضعیت جبران مافاتی شود اما الان اوضاع خوب نیست.

شاید الان بپرسید چه اتفاقی از سوی اداره هنرهای نمایشی می افتد بهرحال همه بخش ها در اداره کل هنرهای نمایشی از آقای آشنا تا دیگران همه تلاش می کنیم اتفاقی مالی برای هنرمندان بیافتد و پوشش خوبی برای هنرمندان شود. اما واقعیت این است که وقتی چیزی همینطور ادامه پیدا کند، دیگر اندوخته ای هم برای جایی نمی ماند و جبرانش از بضاعت ها خارج می شود این بضاعت اداره کل هم خیلی زیاد نیست که عقب افتادگی هفت ماه هنرمندان را جبران کند ، اصلا هم نمی تواند و از پسش برنمی آید! از سوی دیگر هم صحبت ما این است که بخشی مراکز دولتی موظفی دارند که می بایست کمک کنند اما خود هنرمندان هم باید کاری بکنند چرا که امرار معاش چیزی نیست که الان دولت از پس هر ماهش بر بیاید.

*بخش خصوصی تا قبل از کرونا در عرصه تئاتر فعال شده بود چطور الان هیچ نقشی ندارد؟

بله متاسفانه بخش خصوصی هم بالکل خود را از کار تئاتر کنار کشیده است و اصلا پای کار نیست اگر قبلا برنامه ریزی و کمکی می شد کار مشترکی با همکاری بخش دولتی و خصوصی صورت می گرفت و خصوصی ها هم حمایت می کردند اما الان عملا اینطور نیست چرا که درگیر خودشان را درگیر نمی کنند و می گویند به اندازه کافی درگیری دارند . متأسفانه همه چیز دست به دست هم داده تا این بحران شکل بگیرد و فقط فکر میکنم باید دعا کنیم و چشم انتظار باشیم تا با رعایت مسائل بهداشتی به دور از کرونا بمانیم، وگرنه این کرونا همه چیز را با خود خواهد برد و تئاتر را هم نابود میکند.

متأسفانه الان می بینیم که آسیب پذیر ترین قشر هنرمندان تئاتر هستند و این  خیلی دردناک است که بگویم به این نتیجه رسیدم که هنر هیچ معنا یا جایگاهی در تأثیرگذاری اجتماعی و مسائل مربوط به خود در برابر سیاست مداران ندارد. این تلاطم خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم دچار مشکل کرده است، اینکه اصلا ما چه هستیم؟ وقتی گردونه اقتصادی وجود ندارد و یک هنرمند حتی نمی تواند یک وام بگیرد که از پس هزینه های آن بر بیاید ، چطور باید زندگی کند و با تلاطم های روحی و جسمی خود کنار بیاید وقتی پولی در جیبش نیست!

هیچ تولیدی دیگر در تئاتر نیست پس گردش اقتصادی وجود ندارد این آسیب روحی برای همه وارد می کند. وضعیت واقعا خوب نیست حتی اگر این چند ماه هم کارها باز می ماندند اصلا امیدوار کننده نبود، همین نگرانی مربوط به بیماری یک طرف و عدم درآمدزایی اقتصادی به خاطر نیامدن و استقبال نکردن مردم از کارها از سوی دیگر شرایط را اصلا جلو نمی برد و هنرمندان را امیدوار  نمی کرد.

*شما به مردم حق نمی دهید که برای تأمین و گذران زندگی شان فعالیت هایی مثل تئاتر و سینما را حذف کنند؟

چرا بهرحال وقتی وضعیت اقتصادی در این چند ماه خراب شده عملا اولین چیزهایی که به ذهن هر کسی می رسد تا حذف کند، آنهایی است که به نظرش غیر ضروری اند و بنابراین اینجاست که ارتزاق اولویت پیدا می کند. متأسفانه همیشه فرهنگ و هنر مهجور بودد چرا که کالای غیر ضروری محسوب می شدده است، حتی در شرایط باز بودن هم در این ایام عملا گردش اقتصادی کارها نداشتند، حتی مخاطب نبود و سالن ها خالی می شد ، هنر خریدار ندارد و متأسفانه کسی این وسط به مولف اثر فکر نمی کند اینکه هنرمندی با این همه مشقت اثری تولید کرده تا به درد رشد فکری مخاطب بخورد اصلا خریداری ندارد.

بهرحال همه این حرف ها دردنامه هایی است که من می گویم. امیدوارم سریع تر از این وضعیت بحرانی عبور کنیم و روحیه و نشاط به جامعه و بچه های هنرمند در این شرایط سخت برگردد همه چیز بهبود پیدا کند و خود ما هم از این امر در امان نیستیم با همین شرایط جلو می رویم و همه مان حالمان خوب نیست وقتی من هنرمند تولید اثر نکنم همه دچار مشکل می شوند حتی ارباب رسانه ای که از این طریق قلم می زند هم شرایط کاریش اش به وفق مراد نخواهد بود.

*به نظرتان با این شرایط جشنواره فجر امسال برگزار می شود؟

ببینید هیچ چیز مشخص نیست یکی از بخش هایی که اتفاقا به تازگی در فجر فراخوان داده، بخش دیگرگونه های اجرای است که امیدوارم این بخش بسط پیدا کند این بخش در فراخوان مورد توجه اکید قرار گرفته که با توجه به شرایط کرونایی به نظرم بدرد وضعیت ما می خورد یعنی کارهایی که همه متفاوت از حالت عادی تئاتر است و می توانیم از آنها در این دوره استفاده کنیم.

دیگر گونه ها اسمش روی خودش است یعنی شرایط نامتعارف که مکان خاصی ندارد و امکانات ویژه ای می طلبد با استفاده از تکنولوژی و فناوری قابل کار است، همین نگاه را دنیا نسبت به تئاتر پیدا کرده اند و به سمتش رفته اند که تئاترهای آنلاین داشته باشند و ما هم باید فکر کنیم به اینها. 

به نظرم اگر رویکرد جدی در  جشنواره بین المللی تئاتر فجر برای بهره گیری از شکل های جدید تئاتر باشد و جا و مکانش در این فراخوان دیده شده و می شود و امکان سنجی های مناسب صورت بگیرد هنرمندان می توانند از این شرایط استفاده کنند تا نزدیک ترین تولید تئاتر را به شرایط امروز تئاتر و جامعه داشته باشند.

*نکته پایانی؟

به نظرم اگر با این همه بحران بتوانیم از وضعیت فوق بگذریم می توانیم طبق برنامه ریزی هایی که کردیم و با مجوز ستاد کرونا مجوز اجرای تئاتر خیابانی را بگیریم بنابراین مترصد یک فرصت هستیم تا در هفته آتی به بعد شرایطی پیش بیاید که با رعایت پروتکل ها بتوانیم به طور مثال در هفته وحدت کارهایی خیابانی داشته باشیم امیدواریم این شرایط فراهم شود.

انتهای پیام/